Stacija 5 – Žičeńk: Pětr Młónk při twarje železnicy

Gemeindegesang

Für den Gedenkweg wurde während eines sorbischen Gottesdienstes in der Michaelis Kirche in Bautzen folgendes Lied von Pětr Mołnk aufgenommen.



Tamle “eisenbohna” jědźe!

Hlaj! tamle eisenbohna jědźe!”
Tak słyšach prajić, přećeljo!
Hdyž pola železnicy něhdźe
Ša wóndy chodźach wokoło.

Ně! lubowani, tak to njeje,
Ta “bohna”ženje njejědźi!
To so wam wěsće kóždy směje,
Kiž sebi tu wěc přemysli.

Hlaj, to je tak, kaž bě na něhdźe
tež někomu tak prajić chcył:
Hlaj, bratře! Tamle ”šusej” jědźe!
Bych ja tež tehdy prawje měł?

Hlaj, runje kaž tam ”šusej” ženje
hišće nichtó jězdźić widźał njej,
Tak wot tej “bohny” wjele mjenje
To jězdźenje móžć žadać sej,

Ja dźesać lět sym na njej dźěłał,
Ju jězdźić njesym widźił hišće
Duž sym sopřeco na to hněwał,
hdyž něchto takle praješe.

Duž njeryć takle hłupje nihdźe
Stož junkróć “bohnu” widźił je,
Hlaj, “čah” tón po tej jědźe,
Ta “bohna” zenje njejědźe.

Tež “eisenbohna” wuprajenje
wšak jeje serbske mjeno njej,
Duž njeje Serbam k česći ženje
Kaž někotři to mysla sej.

Ně, serbscy bratřo! “želesnicy”
tych “bohnow” serbske mjeno je
Da wšak je tola wšudźom wsitcy
Z tym serbskim mjenom mjenujće!
 
 A tajkich wěcow je hišće wjele,
Kiž Serb chce němski mjenuje,
Čim bóle do tej hole dele,
čim hórše je to měšenje.

Nó serbscy bratřa! da wšak wšudźom
So tajkich rěči zdalujće,
Haj wopokažće wšitkim ludźom,
Zo wy tu wěrni Serbjo sće.

Pětr Młónk

žórło: Pětr Młónk: Kěrluše a spěwy, Budyšin 1879, Nr. 360

Stejimy tu w Žičenku z wuhladom na Žičeński železniski wiadukt.

Wutworjenje „Hornjołužiskeho železniskeho komiteja“ 30. junija 1837 bě zakład za twar železniskeje čary z Drježdźan do Zhorjelca. Hnydom w juliju započachu ju planować. Twar 102 km dołheje čary z Drježdźan do Zhorjelca započa so 10. junija 1844. Wotrězk wot Drježdźan hač do Biskopic so hižo 21. decembra 1845 wotewrě. Wotewrjenska swjatočnosć w Budyšinje bě 26. junija 1846.

Při twarje bě wjele němskich dźěłaćerjow, inženjerow a dohladowarjow zasadźenych. Woni přenocowachu w swójbach wokolnych wjeskow. Přiběrajcy so pak tež domoródni dźěłaćerjo přistajichu. Tući na twarnišću mjez sobu serbowachu. To měješe so z hroženjom, zo so pušća, zakazać. Pětr Młónk, kiž bě dźesać lět při twarje a wobhospodarjenju železniskeje čary přistajeny, jako jich rěčnik w rozmołwje ze zamołwitym dźěławjedźerjom znapřećiwi: „Derje, potom zakazamy jim w našich domach, w kotrychž su nóclěh namakali, němsce rěčeć. Ručež so Serb swojeje rěče dla pušći, postaram so wo to, zo so dźěłaćerjo z kwartěra wuhnaja, hdyž serbsce njerěča.”

Wot tuteho dnja njeje sej hižo nichtó dowolił, wužiwanje serbskeje rěče zakazać.

Wegbeschreibung

Von hier aus gehen wir die Straße ostwärts bis zum Ortseingang Siebitz und genießen den Blick in die Landschaft nach links mit Sicht auf die fruchtbaren Felder der Gödaer Pflege und nach rechts auf die Lausitzer Berge. Am ersten Grundstück von Siebitz biegen wir links ab und laufen durch den Ort. Im Ort gibt es sehr viel Grün und schöne Häuser. Nach zirka 1,5 km erreichen wir die Station 6, die 1841 eingeweihte erste Schule von Siebitz, heut Wohnhaus der Familie Männel.

In der Nachbarschaft befinden sich mit der Tischlerei Förster und dem Metallbaubetrieb Knopke zwei nach 1990 entstandene Unternehmen.

Similar Posts

  • Stacija 1 – Cyrkej Hodźij

    Interpretation von Johannes Krahl zu Kak krasnje ty, ow Chryšće Lěpši serbski čas Nětk wjeselće so, Serbojo,wam schadźa krasny čas!Hlej, wšudźom steja mužojo,kiž dźěłaja za nas,kiž rěča, wuča, pisajaza Serbowstwo bjez přestaća. Ty Budyšino wysoki,ty sydło serbowske!Nětk znowa schadźa we tebia rosće luboznje,haj, njese płody bohate,štož tudy serbsce syte je. Ty Budyšinska wokolnosć,ty serbska Łužica!Nětk twoja serbska narodnosćtu…

  • Stacija 10 – Hodźijski kěrchow

    We Hodźiju tamna kěrchowju, hdźežpo swjatej roli row so k rowej tuli,hlaj, niska hórka, přepadnjena hižo,žadneho kamjenja, kiž ze złotymby pismom nimo ducym zdobnje prajił,zo tudy wotpočuje Pětr Młónkpři boku swojej mandźelskej Hany Ota Wičas Wegbeschreibung Hier endet der Petr Młónk Gedenkweg. Göda hat in der Vergangenheit zahlreiche Persönlichkeiten hervorgebracht, deren Grabstellen bzw. Denkmale dankenswerterweise…

  • Stacija 2 – Stara cyrkwinska šula

    Kurrende der Kirchgemeinde singt ein Lied von Pětr Mołnk Jenemu wučerjej Hdyž dźens, mój luby wučerjo,Ja dyrbju wot Was dźělić so, Da zrudny ale z lubosćuWam dźaknu ruku poskiću. Haj Bóh tón Knjez, tón žohnuj Wasza wšitko dobre kóždy čas,štoš sće we wěrnej lubosćiMje dotal w šuli wučili. Ach, ja čas mojoh´ žiwjenjaWas, mojoh` luboh` wučerja,Tež,…

  • Stacija 3 – Ródny dom

    Mojemu lubemu bratrejjako rychtarjej(skrótšene) Kak krasny dźeń dźens zaswita,Mój luby bratře ćiDźens, dźens je krasna njedźelaZa Tebje na swěći; Dźens će te zwony wołajuHaj rjeńšo, krasnišo,Hač hewak druhu njedźelu,Do domu Božeho. Haj tuto rjane zwonjenje,kiž rjenje zaklinči,To płaći dźensa wosebje,Mój luby bratře, ći. Hlaj dźens před połsta lětamiTy stupi dopołdnjaWe Małej Boršći w sudnej stwiDo…

  • Stacija 4 – Žičeńska skala: kwas a wojerska słužba

    hłós: Hdyž Bóh tu chěžu njetwari(skrótšene) Nětk mamy, lubowani, zastón nalětni tak rjany čas,hdźež cyłe Bože stworjenjeso zaso wonowiło je. Te ptački rjenje spěwajua chwal Božu dobrotu,kiž w’ wulkej zymje zańdźenejje wšitke hnadnje zdźeržał sej. Po dołhej zymje žałostnej,kaž wjele lět tu była njej’,bě, móhłrjec, cyłe nalěćetež zwjetša zymne – młowojte. Duž nětk će Božo chwalimy,zo ty tak…

  • Stacija 6 – Stara Dźiwočanska šula

    Serbow nadźija(skrótšene) Serbjo! Jónu budźe to,štož nas ćišći, swój kónc dóstać.Jónu budźe Serbowstwoswoje prawo zaso dóstać.Serbstwo nihdy njezańdźe,Serbstwo, Serbstwo wostanje! Wotpósłani Serbowstwa,kotřiž Serbow lubo maja,do Drježdźan so podadźa,stróštnje před kralom tam steja,z ponižnosću proša johza to cyłe Serbowstwo. Najprjedy ći mužojoza te serbske šule proša.W serbskich šulach wučerjohusto mało serbsce móža,němska rěč jim lóšo dźe:Tuž je němsce…